NHỮNG
THÁNG NGÀY KHỞI NGHIỆP
(viết tặng riêng cho các bạn đang thất nghiệp)
1. Tập 1: Hất mặt lên trời
Sau khi tốt nghiệp, Tony có đi mần 1 thời gian ở công ty của Nhật Bản.
1 hôm, công ty nó tái cơ cấu. Các tập đoàn đa quốc gia lâu lâu nó
re-structure một cái, dẹp bỏ 1 vài vị trí. Thế là nó đền cho mấy
tháng lương, rồi cho lên đường.
Nhớ bữa làm cuối, cầm cục tiền lớn nên vui lắm, bèn đi mua cái tủ
lạnh. Ước mơ của cả thời sinh viên là trong phòng ngủ có cái tủ
lạnh để bỏ trái cây, bia bọt vào uống cho mát. Nhiêu tiền còn lại đi
chơi, từ bắc chí nam, động Phong Nha, Hội An, Mỹ Sơn, Lăng Cô…gì cũng
đi cho hết. Đúng 1 tháng sau thì sạch túi. Cái nằm suy nghĩ, giờ
phải làm sao để kiếm tiền đây. Bèn nhớ đến nghề viết báo từ lúc
còn là sinh viên. Ngày nào viết cũng cả 4-5 bài đủ mọi đề tài, liên
hệ các anh trong ban biên tập để gửi lại. Bài được đăng đều đặn,
tháng cũng được đôi ba triệu. Nhưng sống chật vật quá, làm freelance
như phiên dịch, dạy học…không có thu nhập ổn định. Gửi hồ sơ xin việc
thì như rải truyền đơn, công ty nào thấy bảng điểm đẹp ngất ngây,
bằng loại giỏi nên mời lên phỏng vấn ngay. Nhưng phỏng vấn xong đều
từ chối, nói mày lanh quá sợ làm không bền. Hoặc đẹp trai quá đồng
nghiệp sẽ ganh tụy. Nên đẹp và giỏi, lại là rào cản lớn để xin
việc thành công….
Mất cả năm thất nghiệp. Bà già dưới quê gọi lên, nói con cứ lông bông
hoài vậy, tìm việc làm đi. Cái buồn dễ sợ. Đâu bao giờ nghĩ mình
như vầy mà thất nghiệp đâu. Xin miết mà không thành công nên đâm ra mất tự
tin. Cái một bữa đi coi bói. Chị xem bói tên Nguyệt ở Bùi Viện nói số em nó vậy,
em xin việc không được vì số em làm chủ. Mình về mở cờ trong bụng nhưng cũng chẳng
tin bói toán bao giờ. Rồi một lần đi Cambodia làm phiên dịch cho 1 công ty
xây dựng xây con đường nối thủ đô Phnompenh đến cửa khẩu Poipet, thấy
lúa bên đó sao xấu quá. Mới nhận ra là bên mình do dùng phân bón nên
tốt tươi vậy, bèn về nước mở hãng phân Phượng Tím, ban đầu không có vốn
thì chọn giải pháp làm trung gian, làm cò kiếm tiền chứ biết thế nào, mình có
ai giúp đỡ về tinh thần hay tiền bạc gì đâu.
Nói là quyết tâm làm. Ngày mở hãng, chạy qua mấy người bạn thân mượn tiền
để mua sắm thiết bị ban đầu. Bạn bè ngày thường nghe Tony nói chuyện vui thì
thích lắm, cười ha hả nhưng đến lúc cần tiền mượn thì thôi lý do đủ cả để từ chối.
Nhiều bạn nói chơi thì chơi, đừng mượn tiền vì tui đầu tư mua đất hết rồi; 1 cô
cũng giàu có lắm nhưng sợ mất, giả bộ nói chồng chị không đồng ý, cuối cùng chỉ
có cô Song Hòa cho mượn 3 triệu và cô Troang xù kêu chạy qua cư xá Đô Thành lấy
2 triệu đi. Cầm 5 triệu trong tay, nhìn 2 cô bạn học cũ mà muốn rớt nước mắt.
Lúc khó khăn mới biết lòng người. Hồi xưa ông cậu Tony có nói, muốn đánh giá 1
con người dễ ẹt, đụng đến vấn đề tiền bạc thì bản chất thế nào sẽ lòi ra thế ấy.
Tony vẫn theo dõi 2 cô bạn ấy, 1 cô bây giờ sang Myanmar làm trùm bên đó về
truyền thông, cô còn lại mở hệ thống cửa hàng thời trang lừng lẫy. Người tốt
thì bao giờ cũng được trời thương, người cho đi thì sẽ được nhận lại nhiều hơn
gấp vạn lần.
Cầm tiền trên tay, Tony chạy thẳng ra Metro mua cái máy in fax copy scan 4
trong 1. Rùi đi tìm nguồn hàng. Tới công ty phân bón nào cũng tươi cười
anh của em, chụy của em…ai ai cũng say mê. Nói Tony ơi em dễ thương quá
à. Tony nói thấy tui dễ thương thì cho trả thiếu đi. Họ đồng ý liền,
nói em lấy hàng về bán đi, mấy tháng sau trả lại tiền cũng được,
toàn để giá vốn. Cái mình bắt đầu lên kế hoạch đi bán hàng.
Khổ nỗi, khách toàn ở tỉnh hoặc xa chứ nội thành ai xài phân bón
thuốc trừ sâu. Mà tiền đâu đi xuống đó tiếp thị, bèn chọn ngoại
thành Sài Gòn và mấy tỉnh lân cận tiếp thị trước. Cứ ban ngày đi
bán hàng, tối về làm giấy tờ hợp đồng đến khuya. Cứ sáng sáng,
Tony uống 1 ly cà phê to khủng khiếp để tỉnh ngủ, rồi phóng chiếc
Wave Alpha đỏ, treo lủng lẳng bịch mẫu và mấy tờ rơi, phóng xuống
các huyện Bình Chánh, Hóc Môn, Nhà Bè hay Bình Dương, Đồng Nai để
chào hàng. Thường thì hẹn mấy đại lý cùng 1 tuyến đường cho nó
tiện, trưa thì tạt vô ăn cơm ở quán lề đường. Những buổi trưa nắng
nóng, bụi mịt mùng, Tony đen thui đen thít, dáng cao gầy vẫn phóng xe
vun vút. Lúc đó ước mơ có được chiếc xe 4 bánh, dù là xe tải cũng
được. Cứ nhìn theo chiếc xe hơi chạy qua mà thèm, mà nhớ đến khi xưa
mình là nhân viên tập đoàn thương mại hàng đầu của Nhật, 1 bước lên
xe hơi taxi, đi đâu cũng sang trọng quý phái…giờ như ông xe ôm, thỉnh
thoảng cũng tủi thân. Nhưng kệ, miễn có tiền là được, mình lao động
bằng sức lực và trí tuệ của mình mà, chứ có lấy của ai. Bất chấp
cái nắng nhiệt đới chói chang như đổ lửa, bất chấp những buổi trưa
36-37 độ và bụi bay mịt mùng, gương mặt anh ấy vẫn cứ thanh tú. Và
vẫn kiêu sa hất mặt lên trời như cái thời sinh viên đi xe đạp. Hồi đó,
tụi cùng lớp nói sao mày ở tỉnh lên, nhà nghèo thấy mẹ, đen thui ốm
nhách xấu bà cố, xe đạp thì cái bàn đạp rớt mất, chỉ còn 2 cái
thanh sắt láng bóng nhọt hoắt, mà cứ vừa đi vừa hất mặt lên trời.
Tụi tao đi ‘Đờ Rim’ hay 86 “kim vàng giọt lệ” mà con chưa dám nữa là.
Hẻm biết vì sao từ nhỏ xíu, Tony tự mình cho là tài giỏi hơn người
nên tự tin hơi over 1 chút. Mỗi lần đi thi mà rớt héng, là nói chắc
ban giám khảo hẻm đủ trình độ. Hay thầy cô nào dạy gì mới, cũng
nghi ngờ, về phải lật sách coi lại. Giấy khen học sinh giỏi là vứt
mất, vì mình là hạc sinh xuất sắc chứ đâu phải học sinh giỏi mà khen giỏi.
Nên tự gây áp lực, nói sau này phải giàu, giỏi và đẹp mới hợp thức
hóa được cái việc chảnh đấy. Nên sau này phải đi xe ô tô, vì ngồi
trong xe, có hất cái mặt lên trời thì không bị ăn nắng da đen thui đen
thít. Ở VN, da trắng thì mới sang trọng…
Tập 2: Đổ bịnh
Mặc dù là hạc giỏi, nếu chịu khó thi thố thì chắc cũng kiếm được
hạc bổng tàn phần. Nhưng lúc đó nghĩ sao thôi ở nhà kiếm tiền, rùi
vài năm sau đi du hạc cũng chẳng muộn, mặc dù rất thèm. Lớp của
Tony, đi du hạc hết mấy chục bạn, về kể nghe cuộc sống sinh viên xứ
người mà thèm rỏ dãi. Đêm đêm cứ nằm mơ, thấy mình đang nằm sõng
xoài trên bãi cỏ, hay tung cái mũ cử nhân lên trời ngước lên chụp
hình, giống hình chụp trong mấy catalogue quảng cáo. Nhưng sáng mơi
tỉnh dậy, vẫn cái máng lợn bên mình. Lại uống ly cà phê to đùng và
tất tả đi bán phân bán thuốc....
Mùa nóng thì chạy xe ngày mấy chục cây rát bỏng cả da. Cởi áo ra thì
½ cánh tay đen thui. Mùa mưa thì thôi, áo mưa áo gió bùng nhùng, nhưng
chạy phải đua tốc độ cho nhanh vì 1 ngày phải tiếp thị mấy khách.
Nên giờ ở Đông Nam Bộ, đường nào cũng rành, đường tắt thì giỏi hơn
cả xe ôm. Có bữa mưa gió sấm sét đùng đùng, chạy từ khu Sóng Thần
lên trên huyện Tân Uyên, đường đất đỏ lầy lội giữa rừng cao su, chỉ
có mỗi mình mình và mấy chiếc xe tải, nước mưa như roi quất vào
mặt. Nhưng bản thân chỉ sợ mưa gió như vậy sẽ ướt mấy bịch phân mẫu,
khách coi thấy chê hẻm mua. Một ngày ngồi xe máy cả mấy tiếng, về đến nhà
tay cầm chén cơm mà cứ rung rung theo chu kỳ hút-nén-nổ-xả của động cơ xe máy.
Ăn cơm khô không nổi, nên phải nấu canh, cứ bỏ cơm vô canh mà húp, cho cơm nó
trôi vô miệng chứ sợ không có sức khỏe làm việc.
Được cái là đi tiếp thị khi mưa gió tầm tã vậy, ghé đại lý ai cũng
động lòng, nói ở lại chị nấu cháo gà cho ăn, ở lại uống với anh
chén rượu. Cái mình cám ơn vì phải về sớm, tối còn phải về nhà
làm hợp đồng, xuất hóa đơn, coi tiền bạc thu chi thế nào...vì chỉ
có 1 mình mình làm, cả mấy tháng sau mới tuyển được mấy đứa sinh
viên làm thêm vô phụ. Cuối tuần, tụi bạn làm văn phòng nước ngoài ở
quận 1 rủ đi bar hay nhậu, ngồi chung 1 đám, thế nào mình cũng nổi
bật vì nét già nua, đen đúa và hốc hác, duy chỉ có nụ cười vẫn vui
vẻ và vẫn chỉ huy mọi trò tếu táo trong lúc ăn nhậu, cho đời nó
hưng phấn...
Rồi làm việc kinh quá, ngủ chỉ có 3-4 tiếng/ngày, nên 6 tháng tích lũy
được 1 ít tiền thì lúc đó cũng bắt đầu đổ bệnh. Tự nhiên mấy bữa
đó tóc rụng quá trời, rồi lăn đùng ra hết biết gì. 2 đứa nhỏ làm
part-time bữa đó hẻm biết sao có mặt, mới khiêng ra taxi chở lên bệnh
viện Hoàn Mỹ ở Trần Quốc Thảo cấp cứu, má và mấy chị ngoài quê bay vô
ngồi khóc quá trời. Vô bệnh viện đo hồng cầu huyết áp gì đó chỉ còn ½,
phải nằm truyền xi-rum, truyền đạm. Mất hết 2 tuần nằm ở đó, mới
được về nhà. Tiền tích lũy 6 tháng sạch trơn. Một số đại lý thấy
mình vắng mặt cái giở trò quịt nợ. Số tiền kiếm được chả còn bao
nhiêu. Rồi xui xẻo ập đến, khách từ chối không mua hàng, dù đã ký.
Một đống hàng tồn kho. Xui thì thôi nó đến dồn dập, lúc này mới
hiểu câu “ họa vô đơn chí”. Đến cái máy tính cũng hỏng. Mọi thứ đều
trở về con số zero. Chiều mưa ngồi quán cà phê bờ kè nhìn xuống sông
Thị Nghè, nhìn chiếc xe wave alpha màu đỏ dựng trước mặt, nhìn cái
mũ bảo hiểm và mấy bịch phân mẫu treo lủng lẳng trên xe, nhìn cái
áo mưa phủ lên đầu xe đã rách vì gió quật vào... thấy chán chường
gì đâu. Dù tự tin và lạc quan đến mấy, khi khởi nghiệp không thành,
tâm lý tự nhiên bất an dễ sợ. Hay là mình kém tài kém đức? Hay may
mắn không mỉm cười với mình? Hay đã chọn sai con đường?
Ước mơ hất mặt lên trời không thành. Thôi đóng cửa công ty, đi xin việc
đi làm lại vậy
Tập 3: Bơi ra biển lớn
Nhưng đêm đó, Tony nằm mơ. Trong mơ Tony thấy mình đang đi lạc vào một
khu rừng. Qua một cánh rừng um tùm và nhiều dây leo, bỗng nhiên xuất
hiện trước mặt một hồ nước trong veo. Trên hồ nước, có một chiếc
thuyền câu nho nhỏ. Một ông lão râu tóc bạc phơ ngồi câu cá. Tony mới
tiến lại và lội nước ra thuyền, chiếc thuyền xa dần xa dần. Tony lội
một lúc thì nước ngập đầu nên cố bơi. Nhớ là bơi nhiều lắm, hồ
nước rộng mênh mông và bắt đầu có sóng. Tony uống mấy hơi và mằn
mặn, mới hay mình đã bơi ra biển rồi. Bơi miết bơi miết, gần như kiệt
sức thì cũng bám được vào mạn thuyền và leo lên. Ông già bèn bất
cất tiếng hỏi
“ How are you, Tony?”
Trời, ông già này nói tiếng Anh nữa. Cái Tony hoảng hồn, trả lời
liền “oh you know my name?” rồi nói qua nói lợi, trong 1 cái conversation
giống như hội thoại cuốn Streamlines 1 ấy. Chỉ nhớ là Tony nhìn vào
giỏ cá của ông, thì thấy toàn đô la Mỹ trong đó, chẳng thấy cá đâu.
Rùi giật mình thức giấc, ngủ lại không được. Hình ảnh mình cố bơi
theo con thuyền, và ra đến biển lớn, thấy giỏ tiền đô la…trong đầu
Tony bỗng dưng xuất hiện ý nghĩ. Điềm báo. Phải. Mình phải xuất
khẩu mới được. Thế giới bên ngoài có đến 6-7 tỷ người và hơn 200
quốc gia, tha hồ mà kiếm tiền về. Bao nhiêu người dân Việt mình vất
vả, suốt ngày cặm cụi may vá. Suốt ngày cặm cụi phơi nắng phơi sương
trên đồng, để tạo ra bao nhiêu sản phẩm mà thế giới đang cần. Nhưng
họ có điều kiện bán ra ngoài đâu. Mình có ngoại ngữ, có tuổi trẻ,
tại sao không thử. Mình sẽ phải đi buôn quốc tế.
Nói đoạn, ngồi dậy. Lúc đó đã 4h sáng, nhưng trời vẫn còn tối lắm.
Tony xuống nhà bếp, định pha ly cà phê uống suy nghĩ tiếp thì bỗng
dưng, nhìn qua lớp kính trên cửa sổ, thấy một con rắn bò qua và rơi
về phía sân trước. Con Ki ( con chó của Tony nuôi) sủa loạn xị. Tony
mới mở ra cửa trước nhìn, thì không còn thấy gì cả. Chỉ có con Ki
vẫy đuôi và vui vẻ với Tony như chẳng có chuyện gì xảy ra.
“ Gặp rắn thì đi, gặp quy thì về”-những người đi rừng hay nói câu
đó. Như Doanh Chính Tần Thủy Hoàng với câu chuyện gặp rắn ở lễ tế
sông mà làm nên nghiệp đế, khi bắt đầu một cuộc phiêu lưu trên đường
công danh, gặp rắn là điều may mắn lắm. Tony biết vậy nên vội mừng,
mới lên internet. Search những chữ như “ find buyer of ….in Bangladesh”,
chẳng hạn, hòng tìm ra các người mua hàng nông sản hay sản vật của
Việt Nam. Rồi gửi mail đi giới thiệu. Một ngày Tony viết và gửi mấy
trăm cái mail. Thức từ sáng đến đêm để search và gửi. Nhưng cả 2-3
tuần trôi qua, hộp thư inbox chỉ trống rỗng, hay toàn các email bị trả
về do địa chỉ email bị sai hay cũ quá họ không dùng nữa.
Đang chán nản thì một hôm, nhận được email của Mr Johnson bên Mỹ. Ổng
nói tao thì về hưu rồi, không còn làm ngành xuất nhập khẩu nữa,
nhưng nhận cái email của mày, tao định xóa đi nhưng thôi cũng đọc thử,
dù sao Việt Nam cũng là nơi tao từng trải qua 1 thời gian trong cuộc
chiến. Tao đọc và thấy trong đó là cả sự tâm huyết và sự chân
thành. Nên tao sẽ giúp mày. Tuần sau tao có dịp sang Việt Nam, tao sẽ
ghé thăm công ty mày.
Ngồi đọc mail ông Johnson mà tay chân bủn rủn cả. Một cảm giác thành
tựu lâng lâng trong người. Dù, xung quanh vẫn chỉ là cái máng lợn và
số tiền mượn mọi người để tiêu xài và đầu tư cho công việc đã lên
tới cả chục triệu…
Bỗng dưng những giọt nước mắt nóng hổi, từ 2 hốc mắt sâu hoắm vì
thức đêm, trào ra. Lăn dài trên gương mặt tt (hẻm dám nói tt viết tắt
của chữ gì vì sợ độc giả mắng….)
(mời theo dõi tập 4: Mr Johnson là ai)
trích: Tony buổi sáng